Günlük Piyasa Bülteni

Güncel Piyasa ve Döviz Haberleri 10/10/2023 - Salı

• Küresel mali piyasalar haftanın ilk iş gününü gergin bir seyir izleyerek tamamladı. ABD'de 1971 yılından beri her ekim ayının ikinci pazartesi günü, “Columbus Day (Kolomb Günü)” adıyla federal bayram olarak kutlanması nedeniyle dün işlem hacmi göreceli olarak düşük seyretti.  
• Yaşananların 'devasa' bir piyasa anı yaratıp yaratmayacağını, 'diğerlerini' de çatışmaya sürüklenip sürüklenmeyeceğine bağlı olacağını düşünüyoruz. Şimdilik herkes gibi biz de gelişmeleri yakından izliyoruz. Piyasaların savaş durumuna yönelik tepkisinin de artık farklı bir boyuta geçtiğini hatta kanıksadıklarını görüyoruz. Ukrayna - Rusya hâlen daha savaşırken, masum canlar kaybediliyor, lâkin herkesin derdi savaşı önlemek yerine piyasalar düştü mü kalktı mı... Bu bağlamda, İsrail - Hamas savaşında toplam can kaybı 1500'ü geçti. İsrail, Gazze'yi abluka altına alıp su, elektrik ve gıda akışını keserken ve kara hareketine hazırlanırken, Hamas ise İsrail'in bir Filistinlinin evini uyarı yapmadan bombaladığı her defasında bir İsrailli esiri infaz etmekle tehdit etti. 
• Hamas saldırısı ardından 'olağan şüpheli' olarak İran'ın 'ışığın altına' oturtulması petrol piyasasının en büyük tepkiyi vermesine neden oldu. Yılın son çeyreğinde petrol piyasalarının zaten karşı karşıya olduğu sıkışıklık da göz önüne alınırsa, İran'ın petrol ihracatını yavaşlatması durumunda, arzın da kesintiye uğrama tehlikesine paralel Brent cinsi ham petrolün varil fiyatı dün günü %5 civarın artışla 88 dolar seviyelerinden tamamladı. Petrolün dışında ise güvenli liman varlıklar arasında altının ons fiyatı cuma günü haftayı tamamladığı 1,832 dolar seviyesine göre bu sabah 1,862 dolar seviyesine yükselerek ışıldadı.  
• ABD cephesinde ise FED yetkililerinin dün yaptıkları açıklamalar gözümüzden kaçmadı. Hanehalkı ve işletmelerin finansman maliyetlerini doğrudan etkileyen uzun vadeli ABD Hazine bonolarının getirilerindeki artışın, FED'i kısa vadeli politika faizini daha da artırmaktan alıkoyabileceğini söyleyen  FED Başkan Yardımcısı Philip Jefferson, bir nevi finansal piyasaların FED'in işini ikame ettiğini de ekledi. Daha basit bir anlatımla, artan tahvil faizlerinin sıkılaştırma getirdiğini ve ilave faiz artırım gereksinimini azalttığını görüyoruz. Hatırlanacağı üzere ABD'de 10 yıllık gösterge tahvil getirisi geçen hafta %4,88 seviyesini test etmesi ve 16 yılın zirvesine çıkması ardından güvenli liman alımları ve FED'den gelen açıklamaları ile bu sabah 20 baz puan gerileyerek %4,63 seviyesine çekildi. 
• Gösterge faizin gerilemesi sonrası ABD'de önde gelen borsa endeksleri geceyi %0,6 oranında yükselişle tamamladı. Bu sabah pasifiğin diğer ucunda da hava ılımlı görünüyor. Japon hisse senetleri, Wall Street'teki gece kazançlarının risk iştahını artırması ve yatırımcıların düşen hisse senetlerine ilgisinin artması ile enerji bağlantılı hisselerin öncülüğünde gösterge endeks Tokyo borsası %2,5 yükseliş kaydetti. Tatilden dönene Şangay borsası %0,5 gerilerken, Country Garden, Çin'in en büyük özel emlak geliştiricisinin borç yeniden yapılandırmasıyla boğuşması nedeniyle, offshore ödeme yükümlülüklerinin tamamını vadesi geldiğinde veya ilgili ödemesiz dönemler içerisinde (grace period) karşılayamayabileceğini söyledi. 
• Ne kadar yazarsak yazalım, dönüp dolaşıp yine kafamız kemiren İsrail-Hamas savaşına dönüyoruz. İç siyasette oldukça sıkışan Netanyahu bu karmaşadan güçlenerek mi çıkacak? İsrail - Suudi Arabistan yakınlaşması İran’ın hoşuna mı gitmedi? Suudi Arabistan İsrail'i tanırsa Biden diplomatik zafer ilan edip ABD seçimlerinde güçlü bir zemin kazanabilir, acaba bu mu engellenmek istendi. İran’a saldırmak için aranan nedeni acaba Hamas mı tetikledi? Puzzle misali parçalar çok fazla ve dağınık olsa da, büyük resmi tam olarak görmekte zorlanıyoruz. Endişemiz ise, son yaşanan gelişmelerin doğrudan bir İsrail-İran savaşı veya bölgesel bir savaş, hatta ABD'yi içeren bir savaşa yol açabileceği yönünde.  
• Sn. Cumhurbaşkanı Erdoğan, dün kabine toplantısı sonrasında düzenlediği basın toplantısında, Türkiye'nin Suriye'nin kuzeyinde ABD tarafından düşürülen silahlı Türk insansız hava aracına (SIHA) sonrasında "Hiç şüphe yok ki, olay milli hafızamıza kazınmıştır ve zamanı geldiğinde mutlaka gereği yapılacaktır" dedi. Hatırlanacağı üzere, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın “Irak ve Suriye’de PKK/YPG’ye ait olan bütün altyapı, üstyapı tesisleri, enerji tesisleri bundan sonra güvenlik güçlerimizin, silahlı kuvvetlerimizin, istihbarat unsurlarımızın topyekün meşru hedefidir. Üçüncü tarafların PKK/YPG’li tesislerden ve şahıslardan uzak durmasını tavsiye ediyorum” demesi ardından SIHA düşürülmüştü! 
• Türkiye cephesinde ise dün güne satış baskısı ile başlayan BİST100 endeksi, kapanışa doğru kayıplarını artırarak günü %3,2 oranında kayıpla tamamladı. USDTRY kuru hergün daha yukarı sloganı ile dün gün boyu 27,70 seviyesinde salınması ardından bu sabah 27,7250 seviyesinden günü karşıladığını görüyoruz. IMF-Dünya Bankası güz dönemi toplantıları sürerken, Türkiye cephesinde bugün sanayi üretimi ve istihdam verileri takip edilecek. ECB Başkanı Lagarde başta olmak üzere pek çok sayıda merkez bankacının da konuşması takip edilebilir.  
• ABD'li iktisat tarihçisi Claudia Goldin, cinsiyetler arasındaki ücret eşitsizliğiyle ilgili çalışmalarından ötürü 2023 Nobel ekonomi ödülünü kazandı. Resmi adı Alfred Nobel'in Anısına Ekonomi Bilimlerinde Sveriges Riksbank Ödülü olan prestijli ödül, bu yılki Nobel ödüllerinin sonuncusu. Ödülü kazanan Goldin, 11 milyon İsveç kronu yani yaklaşık 1 milyon dolar alacak. İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, yaptığı açıklamada, "Bu yılın Ekonomi Bilimleri ödülünün kazananı, kadınların yüzyıllar boyunca olan gelirlerine ve emek piyasasına katılımlarına dair ilk kapsamlı incelemeyi yapan Claudia Goldin oldu. Onun çalışması, devam eden cinsiyet eşitsizliğinin değişim nedenlerini ve ana kaynaklarını açıklıyor" diye belirtti. 1990'da Harvard iktisat bölümünün kadrolu ilk kadın üyesi olan Goldin, Nobel ekonomi ödülünü alan tarihteki üçüncü kadın oldu.