Günlük Piyasa Bülteni

Güncel Piyasa ve Döviz Haberleri 07/03/2022 - Pazartesi

• Küresel mali piyasalar geride bıraktığımız hafta genelinde izledikleri tedirgin seyri yeni haftaya da taşıdıklarını görüyoruz. Rusya'nın Kiev'i alana kadar durmayacağı ve dünyanın da buna karşı sessiz kalmayacağı beklentisinin giderek artması, üçüncü dünya savaşı riskini her geçen gün artırırken, ekonomik anlamda ise bunun karşılığı küresel stagflasyon. 
• Riskten kaçınma veya güvenli limanlara sığınma isteğinin ivme kazanması ile dolar güvenli liman edası ile küresel bazda değer kazanarak neredeyse son 2 yılın zirvesine yükselirken, doların endeksinin (DXY) içerisinde yer alan en ağırlıklı para birimi EUR, bu sabah 1,0820 seviyelerine kadar düşerek benzer bir şekilde neredeyse son 2 senenin en düşük seviyesini test etti. 
• Savaş, jeopolitik ve ekonomik yönleri ile topyekûn ele alınırsa, tırmanan enflasyon ve durgunluk riskleri Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinin para birimler de baskı altına aldı. Hatırlanacağı üzere, yılbaşında, bu yıl Avrupa ve İngiltere Merkez Bankalarının da sessizlikleri bozacakları beklentisi ile EUR ve GBP'yi ön plana çıkarmıştık. Lakin, bu iyimser beklentimize özellikle Avrupa'nın bu ortamda faiz artırması artık zor olabileceği endişesi ile Euro'nun ciddi anlamda değer kaybı potansiyeli taşımaya başladığını düşünüyoruz. Teknik manada bu sabah test edilen 1,0820 seviyesinin altında hareket aşağı yönlü ivme kazanabilir. Elbette, risklerde azalma olması halinde Euro'nun intikamının çok sert olacağını da not düşmüş olalım.
• Dünyanın şu anda adeta çok ince bir buz tabakası üzerinde yürümesi ve Türkiye'nin de gerek jeopolitik konumu gerekse de ekonomisinin mevcut ortama  hazırlıksız yakalanması, TL üzerinde var olan kırılganlığı artırıyor. Yeni ekonomik modelin bel bağladığı turizm gelirlerinin de ana turizm koridorlarında yaşanacak sorunları nedeniyle beklenen turizm gelirleri üzerinden cari işlemler dengesine yardımcı olamayacağı, hakeza hız kesmeyen emtia fiyatlarının enflasyon ve cari açık olmak üzere Türk Lirası üzerinde baskı kurması ile USDTRY kuru üç haftadır kesintisiz yükselerek Cuma günü 14,27 seviyesini test ederken, Türkiye'nin 5 yıl vadeli CDS risk primi 660 baz puan ile 2008'den bu yana en yüksek seviyeye yükseldi. USDTRY kuru yeni haftanın ilk sığ işlemlerinde 14,36 seviyesine varan bir yükseliş kaydettiğini de görüyoruz. Riskleri yukarı yönlü olarak okuyoruz.
• Normalde her ayın ilk Cuması, dünyanın en büyük ekonomisinin sağlığını gösteren istihdam veri seti adeta piyasalar tarafından nefesi tutulmuş bir şekilde takip edilirdi. Ancak bu sefer savaşın da gölgesinde ikinci planda kaldığını not etmek gerekiyor. Şubat ayında manşet veriler güçlü sonuçlansa da, alt detaylarda bazı önemli satır başları dikkatimizi çekti. Tarım dışı bordrolu çalışan sayısının 420bin kişi artış kaydetmesi beklenirken, gerçekleşme 678bin kişi oldu; işsizlik oranı ise %3,8'e geriledi. Ancak, FED'in de dikkatle takip ettiği ve maaş düzeyi hakkında önemli bir gösterge olan saatlik ücretler, yıllık bazda %5,8 artış beklentisini karşılayamayarak %5,1 artış kaydetti. Bu bakış açısıyla, ABD'de enflasyon korkularının bir nebze de olsun azaldığını söyleyebiliriz. Yine de FED'in olağan Mart toplantısına (15-16 Mart) günler kala faiz artırım beklentisi 25 baz puan düzeyinde.
• Rusya üzerindeki yaptırım baskıların da arttığını görüyoruz. Rusya merkez bankası, Visa ve Mastercard ödeme sistemlerini kullanan Rus bankaları tarafından verilen kredi kartlarının 9 Mart'tan sonra yurtdışında çalışmayı durduracağını ve bazı yerel kredi kuruluşlarının bunun yerine Çin'in UnionPay sistemini kullanmayı düşüneceğini açıkladı. Öte yandan eğlence sektörü devi Netflix, önde gelen muhasebe firmaları KPMG ve PwC ve finansal hizmetler firması American Express Rusya ile bağlarını kesti. Rusya ise haftasonu yaptığı açıklamada, devlet borçlarının (tahvil ödemelerinin) Batı'nın Ukrayna'yı işgali üzerine uyguladığı yaptırımlara bağlı olacağını söyleyerek 1917 Bolşevik devrimini takip eden yıllardan bu yana yabancı tahvillerde ilk büyük temerrüde düşme korkusunu artırdı.
• İran'ın dünya güçleriyle 2015 nükleer anlaşmasını canlandırma müzakereleri, Rusya'nın Ukrayna ihtilafı nedeniyle karşı karşıya kaldığı yaptırımların Tahran'la ticaretine zarar vermeyeceğine dair ABD'den garanti talep etmesinin ardından yerini belirsizliğe terk etti. İran nükleer müzakerelerinin sonuçlandırılmasındaki gecikmeler ve İran ham petrolünün halihazırda Rusya'da arz kesintilerinden muzdarip olan küresel piyasalara potansiyel dönüşünün ne zaman olacağının tam olarak kestirilememesiyle, petrol fiyatlarının da yükseliş ivmesinin korunması bekleniyor. Geçen hafta en yüksek 120 dolar seviyesini gören Brent cinsi ham petrol, Asya işlemlerinde bu sabah 140 dolar seviyesini test etti. Savaş ortamının en kıymetli emtialarının başında gelen petrol hakkında yorum yapmak kolay olmasa da, Temmuz 2018 zirvesi olan 148 dolar civarınd dikkat etmek gerektiğini düşünüyouz.
• Altının ons fiyatı haftayı 15 ayın zirvesi olan 1,970 doların kıyısında tamamlaması ardından artan jeopolitik risklerin gölgesinden adeta ışıldayarak bu sabah erken saatlerde 2,000 dolar seviyesini test ettiğini görüyoruz. Yakın bir zamanda soluğu tüm zamanların zirvesi olan 2,072 dolarda alacağını hatta daha da ileriye gidebileceğini düşünüyoruz. Altının podyuma çıkışını takip eden küçük kardeş gümüş de haftayı çok iyi bir seviyeden kapattığını ve teknik manada yukarı yönlü isteğini koruduğunu görüyoruz. Gümüşte 26,75 dolar seviyesine varan bir yükseliş bizleri şaşırtmayacaktır.
• Rusya Devlet Başkanı Putin, Kiev teslim olmadıkça işgalini sürdürme sözü verirken, çatışmalar yaklaşık 200bin kişinin kuşatma altındaki Ukrayna şehri Mariupol'u Pazar günü arka arkaya ikinci gün tahliye etmesini engelledi. Savaşın şiddetinin artması ile yeni hafta ve gün başlangıcında, Asya borsalarının haftayı oldukça karamsar bir şekilde tamamlamaya çalıştıklarını görüyoruz. Asya genelinde borsalar %3,5 düşerken, ABD borsalarının da vadeli işlemlerinde %1,5 civarında düşüşler görüyoruz. 
• Yeni haftanın veri takvimi oldukça yoğun görünüyor: Bugün Türkiye'de açıklanacak nakit dengesi, yarın Euro Bölgesi büyüme, Çarşamba günü Çin'de enflasyon ve Japonya'da büyüme verileri, Perşembe günü Türkiye işsizlik ve Avrupa faiz kararı, Cuma günü ise cari denge, sanayi üretimi, TCMB piyasa katılımcıları anketi, İngiltere sanayi üretimi ve Brezilya enflasyon verileri takip edilebilir. ABD'de ise haftaya yapılacak FED toplantısı öncesinde Perşembe günü açıklanacak TÜFE rakamları önem arz edecektir.

• Her ne kadar enerji fiyatlarında yükseliş ön planda olsa da, buğdaydan, ayçiçeğine, endüstriyel madenlerden kıymetli madenlere kadar yaşanan keskin yükseliş, Bloomberg emtia endeksini son 8 senenin zirvesine itti. Küresel ekonominin, emtia fiyatlarında yaşanan bu keskin yükselişden çok geniş bir tabanda ve uzun bir süre etkileneceğini düşünüyoruz. Düşünün traş olduğunuz jiletten, giydiğiniz fanilaya hatta yediğiniz poğaçaya kadar pek çok ürünün fiyat artışını her geçen gün daha da yakından hissedeceksiniz.

• ABD ve Avrupa'nın Rus ürünlerine yasak getirme riski ve İran görüşmelerindeki gecikmeler, dünya piyasaları için büyük bir stagflasyon şoku anlamına gelerek adeta piyasaların kara bir pazartesiye başlamalarına neden oldu.  Petrolün varil fiyatı 140 dolar seviyesine yükseldi. Yukarıda 147,50 dolar seviyesinde dikkatli  olalım.

• Altın, adım adım 2,072 dolar seviyesindeki tüm zamanların zirvesine yürüyor.

• Haftayı çok güzel bir teknik görünüm çizerek tamamlayan gümüşte, yükseliş isteğinin korunması durumunda, yukarıda 26,75 dolar seviyesi radar menzilinde olacaktır.

• 2016 yılından beridir korunan destek çizgisi test ediliyor. 1,0820 seviyesine gerek uzun gerekse de kısa pozisyon açacak yatırımcıların azami dikkat etmek gerekiyor. Aşağı kırılımda hareket oldukça sertleşebilir.

• Türkiye'nin risk primi 2008 küresel kriz döneminden bu yana en yüksek seviyeye yükselerek haftayı 659 baz puandan kapattı. Jeopolitik risklerin ivme kazanması ile Türkiye'nin risk primi üzerindeki baskısının da ağırlaştığını görüyoruz. CDS primi, yabancı indinde Türkiye'nin 5 yıl vadeli risklerini gösteriyor. CDS priminin artması, borçlanma maliyetleri üzerinde baskı kuruyor.

• Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası yükselişe geçen risk göstergelerinin gölgesinde ve geçen hafta ele aldığımız üzere yılın ilk iki ayında rekor kıran dış ticaret verilerine göre (döviz talebi) USDTRY kuru üst üste üçüncü haftayı da kayıpla kapatarak Cuma günü 14,27 seviyesine varan bir yükseliş kaydetti. Kurdaki yükselişi ivmesini, kamunun süregelen desteğinin sayesinde kademeli ve daha yumuşak bir patilada ilerlediğini iddia edebiliriz. Lakin, mevcut gelişmeleri alt alta koyduğumuzda, riskleri yukarı yönlü görmeye devam ediyoruz. Bu sabah sığ işlemlerde, USDTRY kuru 14,36 seviyesini test etti.

• Bir tarafta Brent cinsi petrolün varil fiyatında jeopolitik risklerin artması ile yaşanan arz endişelerine paralel yükseliş, diğer bir tarafta ise TL'nin son 6 ay içerisinde dolar karşısında kaydettiği keskin değer kaybı ile 95 oktan benzinin pompa fiyatı geçen hafta 14,73 TL seviyesine yükseldi.
• Tüm bu 3 veriyi aynı grafiğe yerleştirirsek ve yarış çizgisini de Mayıs 2016=100 olarak endekslersek, grafikten de görülebileceği üzere, USDTRY kuru 4,8 kat, Brent cinsi petrolun varil fiyatı 2,2 kat, bunların bir bileşeni olan benzinin (95 oktan) TL litre fiyatı ise 4,4 kat artış kaydetmiş. 

• KKTC İstatistik Kurumu verilerine göre, Tüketici Fiyatları Genel Endeksi (TÜFE) bir önceki aya göre %7,11 bir önceki yılın aynı ayına göre ise %64,30 yükseliş kaydetti. İşin magazin tarafını es geçersek, döviz kurunun ithal mal fiyatları üzerinde yarattığı geçişkenlik de dikkate alınırsa, Şubat 2022'de KKTC, dünyada en yüksek enflasyona sahip yedinci ülke oldu! 

• Sefalet endeksi, enflasyon ve işsizlik oranının toplamından oluşuyor. İşsiz olan insanların bir de alım gücü düşüşüne (enflasyona) maruz kalması sefaletin arttığı anlamına geliyor. Son verilere göre, maalesef KKTC ve Türkiye tabloda görmek istemediğimiz seviyelere yükseldi.