Günlük Piyasa Bülteni

Güncel Piyasa ve Döviz Haberleri 04/09/2020 - Cuma

“Efendim bir cisim yaklaşıyor!”

• Her gün rekorlar kıran, adeta bitmek bilmeyen bir partide ‘çılgınca’ eğlenmeye doyamayan piyasalar, dün nihayet yorgunluk emareleri göstermeye başladı. 
• Mesela, ABD’de işlem gören Tesla hisse senedi, Mart ayında pandemi nedeniyle yaşanan büyük çöküş ardından, geçen 5 aylık zaman diliminde %600’den daha fazla değer kazanmasının mantıklı bir açıklaması olabilir mi? 
• Teknoloji hisseleri, hatta pek çok enstrümanda durum pek de farklı değil. ABD borsa endeksleri, bol bol para ve beraberinde %0 faizle bakıldığında adlandırılan ‘ultra gevşek para politikası’ ile adeta getiri peşinde koşuyor. 
• Bu eğilimi (dolar sat ne alırsan al) son zamanlarda oldukça sağlıksız bulduğumuzu, işi olmayan kişilerin bile artık sürü psikolojisinden etkilenerek getiri elde etme amacıyla hisseden, kıymetli metallere, hatta ve hatta kripto paralara kadar hucüm etmesi, beraberinde yeni yeni balonların şişmesine neden oluyor. 
• İşin korkutucu tarafı ise, pandemi nedeniyle reel sektörü ayakta tutmaya çalışan, varını yoğunu ortaya koyan küresel merkez bankalarının, ellerinin ayarı kaçınca, yeni krizlerin tohumu da adeta ekilip, gelecek yeni belirsizlikler karşısında manevra kabiliyetlerini kaybediyorlar. 
• Dün geceyi ABD borsaları, %3-5 arası düşüşle tamamladı. Piyasaların korku endeksi olarak takip ettikleri VIX, dün 36 seviyesine kadar yükseler son 2 ayın zirvesini test etti. VIX’in yükselmesi, piyasaların rahatsız olduğunu, koruma ürünleri almaya çalıştığını gösteriyor. 
• Hisse senetlerinde başlayan satışlar, haliyle doların da değer kazanmasına neden oluyor. Haftabaşı, dolar karşısında sırası ile 1,20 ve 1,35 seviyelerini test eden EUR ve GBP, 1,18 ve 1,32 seviyelerine doğru hızla geri çekildi (bakınız grafik). 
• Kıymetli metaller cephesinde de durum pek farklı olmadı. 1,970 doların üzerini 5 kez denemesine rağmen gecelik kapanış yapamayan atın, 1,925 seviyesindeki destek seviyesine kadar gerilerken, benzer bir şekilde gümüşün de ons fiyatı 28,80 denemesi ardından 26’lı seviyelere kadar gerilemesi bizleri şaşırtmadı (bakınız grafik).  
• Türkiye cephesinde, son günlerde olduğu üzere, dün de satıcılı bir eğilim ile tamamlandı. Dünya iyiyken moralsiz, dünya kötüyken daha da moralsiz bir duruş sergileyen Türk mali piyasalarında, tırmanan jeopolitik riskler, yapısal nedenlerden ötürü yaşanan güven kaybı, hızla erimeye devam eden döviz rezervleri ve dün açıklanan olumsuz enflasyon verisi bu tablonun arkasında yatan ana itici güçler olarak ortaya çıkıyor. 
• TÜİK verilerine göre Ağustos’ta yıllık enflasyon %11,77 ile yatay kalırken, döviz kurundan etkilenen üretici enflasyonu aylık bazda %2,35 arttı. Böylelikle, yıllık ÜFE rakamı bir yılın zirvesi olan %11,53'e taşındı (bakınız grafik). 
• TCMB'nin verilerine göre brüt döviz rezervleri 28 Ağustos ile biten haftada 3,84 milyar dolar azalarak 41,6 milyar dolara geriledi (yılbaşında 81,2 milyar dolar idi). Yerlinin döviz ile aşkı, son 2 haftalık küskünlük ardından yeniden başlarken, yabancıların TL cinsi varlıklardan hız kesmeden çıkışları ise devam ediyor (bakınız grafik). 
• Kamu mevduat bankalarının döviz açık pozisyonu 9 haftadan sonra yasal sınırlara geri döndü. Hazine'nin yurtiçinden döviz cinsi borçlanma yapması, elde edilen dövizin kamu bankalarına verilmesi ile açık pozisyonun kamudan Hazine’ye geçtiğini görüyoruz (bakınız grafik). 
• Dün USD/TRY kuru 7,45'e kadar yükselerek tarihin en değersiz seviyesine geldi. TL, son 1 haftada, gelişmekte olan ülke para birimleri liginde, en son sırasında yerini aldı. TL'deki değer kaybı, hisse senetlerini de olumsuz etkiliyor. BİST100 endeksi, son 9 günde, dünyadan negatif ayrışarak %6 değer kaybetti. 
• Gece geç saatlerde, Doğu Akdeniz'de artan jeopolitik riskleri azaltıcı cinsten bir haber görmemiz bizleri sevindirdi. NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, "Türkiye ve Yunanistan NATO'da teknik görüşmelere başlamayı kabul etti" dedi. Bu haberin taraflardan gelecek birkaç destekleyici açıklama ile mali piyasaları olumlu yönde etkileme ihtimali göz ardı edilmemelidir. 
• ABD Doları'nda yaşanan soluksuz değer kaybının şimdilik durduğunu görüyoruz. ABD ekonomisinin sağlığı açısında bir numaralı veri olarak görülen istihdam raporu, her ayın ilk Cuması olduğu üzer bugün TSİ15:30’da açıklanacak.  
• Tarım dışı bordrolu çalışan sayısının 1,2 milyon artması, işsizlik oranının ise %9,8'e gerilemesi bekleniyor. Alt detayları ile bakıldığında sağlam bir veri, doların yeniden sahalara dönmesine neden olabilir. Efendim bir cisim yaklaşıyor!

 

Ø  Enflasyon huzursuzluk veriyor

TÜFE Ağustos ayında %0,86 ile beklentilerin hafif altında artarken, yıllık enflasyon bir önceki aya göre önemli bir değişim göstermedi: %11,77

Enflasyonun alt kalemlerine bakılırsa, ana harcama grupları itibariyle aylık bazda artışın yüksek olduğu gruplar sırasıyla %5,09 ile çeşitli mal ve hizmetler, %1,56 ile ulaştırma ve yine %1,56 ile lokanta ve oteller oldu, Aylık en yüksek azalış %2,11 ile giyim ve ayakkabı grubunda gözlendi, Gıda ve alkolsüz içecekler ise %0,08 azalış kaydetti.

Yıllık bazda ise Ağustos ayında en düşük artış %2,44 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti, Artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla %6,37 ile haberleşme, %6,61 ile eğlence ve kültür, %8,50 ile eğitim oldu.

Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla %26,99 ile çeşitli mal ve hizmetler (altın kaynaklı), %14,68 ile sağlık ve %13,51 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu.

Ağustos ayında TL'nin hızlı değer kaybı, yurtiçi ÜFE'yi %2,35 ile ivmelendirirken, yıllık artışı da Temmuz’da %8,33’ten Ağustos’ta %11,53’e çekti.

TCMB tarafından yakından takip edilen özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden "B" Ağustos'ta yıllık olarak %10,49'dan %11,18'e yükselirken "C" endeksi ise %10,25'ten %11,03'e yükseldi.

Enflasyonda devam eden yüksek seyir, TCMB’nin %8,9 olan yılsonu tahmini ve bu paralelde şekillenen para politikası ile ele alındığında, TL'nin reel getirisinin negatifte kalmaya devam ettiğini görüyoruz.

 
Ø  Kamu mevduat bankalarının açık pozisyonu nihayet yasal sınırlara döndü

BDDK bankacılık sektörüne yönelik 28 Ağustos ile biten haftanın bültenini açıkladı. Buna göre, kamu mevduat bankalarının yabancı para net genel döviz pozisyonu yaklaşık 3,2 milyar dolar azalarak eksi 4,8 milyar dolar oldu. Bu rakamın yasal özkaynaklara oranı ise %15,5'e denk geliyor. Böylelikle, 9 hafta art arda yaşanan aşımın ardından mevzuat ile uyumlu seviyeye gelindi. 

  

Ø  TCMB Rezervleri hızla erimeye devam ediyor

TCMB'nin brüt döviz rezervleri önceki haftaya göre 3,84 milyar dolar gibi büyük bir rakamda azalarak 41,6 milyar dolar oldu. Altın fiyatlarındaki değişim ile altın rezervleri yaklaşık 0,2 milyar dolar azalarak 43,0 milyar dolar oldu. TCMB'nin toplam döviz rezervleri 84,6 milyar dolara geriledi.

 
Ø  Yabancı çıkışı bitmek bilmiyor

Yurtdışındaki yerleşiklerin portföyündeki hisse senetlerinin net değeri 43,6 milyon dolar, devlet iç borçlanma senedi (DIBS) portföyü ise 28,1 milyon dolar azaldı. Stok değer olarak hisse senedi 20,6, DIBS ise 5,6 milyar dolara geriledi. Grafikten de görüleceği üzere, bu rakamlar 2013'te sırasıyla 82,0 ve 71,8 milyar dolar idi. Yabancılar TL varlıklardan uzaklaşmışlar.

 

Ø  Yerlinin dövizle aşkı iki haftalık küskünlük ardından yeniden başladı

TCMB, 28 Ağustos ile biten haftaya ilişkin para ve banka istatistiklerini yayımladı, Buna göre, gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) 0,8 milyar dolar artarak 135 milyar dolara yükselirken; tüzel kişilerin DTH'ları ise 0,2 milyar dolar azalarak 82,8 milyar dolar oldu, Kıymetli metal fiyatlarının bahse konu haftada artı yönde etkisini bulunması ile, sistemde var olan toplam DTH 2 haftalık düşüş ardından 217,9 milyar dolara yükseldi.

 

Ø  EUR’nun yükselişinden Avrupa rahatsız

Avrupa Merkez Bankası (AMB) ekonomisti Philip Lane’den sonra eski başkan Tritchet’nin de verdiği demeçte güçlü Euro’nun istenmediğini söylemesi, gerekli hallerde AMB’nın bu konuya müdahale edeceği algısını güçlendirdi.

Paritede, 1,1780 seviyesinin aşağı yönlü geçilmesi ile aşağı yönlü ivmenin daha da hız kazanacağını düşünüyoruz.



Ø  İngiltere

Financial Times'ın haberine göre, Maliye Bakanı Sunak, koronavirüsün yol açtığı ekonomik kaosun üstesinden gelinmesi için yapılan harcamaların ödenmesi amacıyla vergilerin artırılması gerektiğini kabul ederken, İngiltere'nin ekonomik görünümün kötüleşmek üzere olduğu söyledi.

Başbakan Johnson, İngiltere'nin ekonomik durumunun hükümet için zorlu olduğunu kanıtlandığını belirtirken, "Durumun zor olduğunu biliyorum. Daha da zorlaşacağı konusunda sizi uyarmak istiyorum. Sular daha da dalgalı hale gelecek. Ancak bununla başa çıkacağız" diye konuştu.

Günlerdir amansız yükselen ve 1,35 seviyesine dayanan sterlinde başlayan geri çekilmenin devam etmesini bekliyoruz. 1,32 seviyesinin altında, düşüş ivme kazanabilir.

 
Ø  Altın

Bugün, haftalık kapanış önemli olacak. Doların değer kazanmaya başlaması ile kabaca 1,920 dolar seviyesinden geçen önemli destek seviyesi takip edilecek. 1,920 doların altında, zarar kes emirlerinin tetikleyebileceği büyük bir düşüş bizi bekliyor olabilir!


 
Ø  Gümüş

Haftalık kapanış önem arz edecek. 26,25 seviyesi 3 haftadır direniyor. Aşağı yönlü geçilmesi, 23,40 – 24 bölgesine kadar düzeltmeyi de beraberinde getirebilir.



Emre Değirmencioğlu (@emredegirmenci5)
Grup Müdürü • Group Manager
Hazine Bölümü • Treasury Department