Günlük Piyasa Bülteni

Güncel Piyasa ve Döviz Haberleri 22/05/2023 - Pazartesi

TCMB rezervleri 21 yılın dibine inerken; TL mevduat faizi 20 yılın zirvesinde

• TCMB ve BDDK'nın her hafta Perşembe günü açıkladığı haftalık raporlar, sürdürülmesi neredeyse imkânsız olan bir politikada yolun sonuna gelindiğine işaret ediyor. 12 Mayıs ile biten haftada, TCMB'nin rezervlerinde erimenin ciddi bir şekilde ivmelendiğini görüyoruz. Brüt döviz rezervleri sadece 1 haftada 7,6 milyar dolar, altın rezervleri ise 1,4 milyar dolar eridi (ikisi birlikte 9 milyar dolar). Bu tablo normal bir duruma işaret etmiyor.  
• TCMB'nin uzun süredir kuru belli bir bantta tutma çabasına paralel bilanço için net döviz pozisyonu (dış varlıklar - toplam döviz yükümlülükler) eksi 14,8 milyar dolar seviyesine ulaştı. Bilanço dışı yani swap kalemlerini de dâhil edersek, genel döviz pozisyonu eksi 75,5 milyar dolar ile başka bir rekor tazeledi. Bunun Türkçe meali, TCMB'nin genel olarak döviz yükümlülükleri döviz varlıklarından 75,5 milyar dolar daha fazla! 
• TCMB'nin döviz banknot stoku, Şubat ayının başında yaklaşık 10 milyar dolar seviyesine ulaşması ardından geçen hafta 1,1 milyar dolar daha eriyerek 4,1 milyar dolar seviyesine düştü. Yaklaşık olarak 3 aylık bir zamandan efektif stoku neredeyse yarından daha fazla geriledi. TCMB'nin altın varlıklarında ise geçen hafta yaşanan erime yaklaşık olarak 10,6 ton. Mart başında altın varlıklar yaklaşık 844 ton ile rekor kırması ardından geçen 3 aylık zaman diliminde 687 tona geriledi. Aradaki 157 ton farkın dolar olarak karşılığı 10 milyar dolar! TCMB'de brüt (kendisine ait ne kadar bilmiyorum) 44 milyar dolar değerinde altın rezervi bulunuyor. 
• Yukarıda da değindiğim üzere, TCMB'nin brüt döviz rezervleri yaklaşık 61 milyar dolar seviyesinde olsa da, net uluslararası döviz rezervleri 12 Mayıs ile biten haftada 2,3 milyar dolar seviyesine gerileyerek bir önceki haftaya göre 4,5 milyar dolar azaldı. Daha büyük resimde bakarsak, net uluslararası rezervler son 21 yılın en düşük seviyesine geriledi.    
• TCMB verilerine hangi açıdan bakılırsa bakılsın, rekor düzeyde bir rezerv erimesi, ivmelenen altın ve efektif erozyonun gölgesinde mevcut para politikasının sürdürülemez olduğu her hafta yeni verilerle bir kez daha teyit ediyor. Seçim sonrasında bu tablo yerini hızlı toparlanmaya terk etmezse, yeni ve farklı şeyleri konuşmaya başlayacağız.
• BDDK'nin haftalık bültenine göre, 12 Mayıs ile biten haftada, Kur Korumalı Mevduat (KKM) hacmi 144 milyar TL, yani yaklaşık 7,3 milyar dolar daha büyüyerek 120,1 milyar dolar ile yeni bir rekor kırdı. KKM'nin toplam mevduat içerisindeki payı %22 ile her hafta yükselişte olduğunun altını çizelim. KKM'nin bir nevi yabancı para enstrümanı olduğu düşünülürse, nasıl sonlandırılabileceği sorusu da iyice zorlaşıyor! KKM'de faiz üst tavanının kaldırılması sonrasında talebin her geçen gün artacağını paylaşmıştık. KKM'ye bankaların uyguladığı mevduat faizin üzerinde bir değer kaybı (TL'nin dolar karşısında) yaşanırsa, aradaki kur farkını devlet ödüyor. Resmî kur referans alındığı için, orada da haliyle bir miktar kafa karışıklığı var. 
• Otoritelerin döviz kuru, tahvil faizleri (piyasa faizini) korumaya yönelik izlediği mevut para politikası, ticari hayatı da olumsuz bir şekilde etkilediğinin altını çizmek gerekiyor. Kurun TCMB'de 19,80 Kapalıçarşı'da 20,50 ; faizin TCMB'de (politika) %8,50 lâkin 3 aya kadar vadeli TL mevduatta %30,47 seviyesine yükselerek son son 20 senenin zirvesine çıkmasını normal ekonomi öğretisi ile izah etmek pek de kolay değil. Çifte kur, çifte faiz, kredi koşullarında zorluklar, finansal sistemi her geçen gün daha da tehdit ederken, önümüzdeki hafta (seçim sonrası) yol haritasının da artık belli olacağını düşünüyoruz. 
• Kamunun kontrol edebildiği TL tahvil faizlerinde 2 yıllık gösterge faiz seçim öncesi %20 seviyesini test etmesi ardından Cuma gününü %8,86 seviyesinden tamamladı. Türkiye'nin 5 yıl vadeli CDS risk primi ise 700 baz puanın hemen altında. Bu oran, araç piyasasından bir örnek vermek gerekirse, yıllık kaza yapma riskine karşı ödenmesi gereken kasko priminin %7 olduğuna işaret ediyor. Yabancı indinde Türkiye riskinin tek başına Güney Afrika, Brezilya ve Macaristan'ın riskine eşit olduğunun da altını çizelim! 
• Küresel mali piyasalarda ise, hava geride bıraktığımız haftanın ikinci yarısında bir miktar da olsun olumsuz tarafta kaldı. Belki de, ABD ekonomisinde borç tavanının yükseltilmesi için henüz bir anlaşmaya varılamıyor olması -müzakereler devam etse de- ana neden olarak düşünülebilir. Hafta sonu Başkan Biden, hükümetin borç tavanını kaldırma müzakerelerindeki Cumhuriyetçilerin son tekliflerini "kabul edilemez" olarak nitelendirirken, bir anlaşmaya varmak için vergi ayarlamalarıyla birlikte harcamaları kısmaya istekli olacağını söyledi. Sonunda anlaşacak olsalar da, belirsizliği sevmeyen piyasalar 'işin' uzamasına olumsuz tepki veriyor. Satış baskısının arkasında başka somut bir neden göremesek de, pek çok yıl kendi kendini teyit eden Mayıs'ta sat ve tatile çık anomalisinin belki de bir yenisi tezahür ediyor.  
• Bu belirsizliğin gölgesinde dolar haftayı güçlenerek tamamladı. Hatırlayacağınız üzere geçen hafta dolarda başlayan güçlenme emarelerine paralel EUR, JPY, altın ve gümüşte bazı teknik seviyeleri ön plana çıkarmıştık. Bu minvalde, EUR'nun haftayı 1,0870 seviyesinin altında tamamlaması teknik olarak bir zayıflık olarak okuduk. Daha da aşağıdak 1,0730 seviyesi takip edilebilir. Japon Yeni dolara karşı ön plana çıkardığımız 138 seviyesinden haftayı tamamlayarak, kararı bu haftaya bıraktı. 138 seviyesinin üzerinde doların değer kazanımı ivmelenebilir! Altın cephesinde ise 8 haftadır korunan ve 1,990 dolar seviyesinden geçen destek çizgisi Cuma günü aşağı yönlü kırıldı. Daha da aşağıda 1,940 dolar seviyesini takip edeceğiz. Gümüşün ons fiyatının ise haftayı 23,60 dolar üzerinde tamamlaması, henüz havlu atmadığına işaret ediyor (bakınız grafikler). 
• ABD borsaları haftayı düşüşle tamamlarken, yeni gün başlangıcında, Asya piyasalarında havanın iyimser olduğunu görüyoruz. Gösterge endeks Tokyo borsasında yatay bir seyir hâkim olsa da, Hong Kong borsası Hang Seng %1,3 yükselişle başı çekiyor. Gözler ABD'de borçlanma tavanı krizi kapsamında Başkan Biden ile Meclis Başkanı McCarthy'nin yüz yüze görüşmesinde olacak. Bu hafta açıklanacak FED'in son toplantı tutanakları önemle takip edilecek. Özellikle ABD'de bu hafta açıklanacak FED'in favori enflasyon göstergesi PCE enflasyonu 'bilinmeze' cevap verecek nitelikle olacağını düşünüyoruz. FED'in durma noktasında olduğunu bir kez daha ifade etmiş olalım. 
• TCMB geçen hafta kredi kartı nakit avans işlemlerine sınırlama getirmesi ardından gelen tepkilere paralel geri adım atarken, yukarıda da izah ettiğiniz üzere, alarm zilleri çalan rezerv kompozisyonuna paralel bu hafta kuru tutma mücadelesinin kolay geçmeyeceğini düşünüyoruz. Siyasi cephede Oğan ikinci tur ile ilgili tutumunu bugün düzenleyeceği basın toplantısı ile duyuracak. Makro cephede ise Türkiye cephesinde tüketici güven endeksi, merkezi yönetim borç stoku takip edilebilir.

>TCMB Altın Varlıkları

TCMB'nin altın varlıklarında geçen hafta yaşanan erime yaklaşık olarak 10,6 ton. Mart başında altın varlıklar yaklaşık 844 ton ile rekor kırması ardından geçen 3 aylık zaman diliminde 687 tona geriledi. Aradaki 157 ton farkın dolar olarak karşılığı 10 milyar dolar! TCMB'de brüt (kendisine ait ne kadar bilmiyorum) 44 milyar dolar altın rezervi bulunuyor.

 

 

>TCMB Banknot Stoku

TCMB'nin döviz banknot stoku, Şubat ayının başında yaklaşık 10 milyar dolar seviyesine ulaşması ardından geçen hafta 1,1 milyar dolar daha gerileyerek 4,1 milyar dolar seviyesine düştü. Yaklaşık olarak 3 aylık bir zamandan efektif stoku neredeyse yarından daha fazla geriledi. 

 

 

>TCMB Uluslararası Rezervler

Net döviz rezervleri, 12 Mayıs ile biten haftada 2,3 milyar dolar seviyesine gerileyerek bir önceki haftaya göre 4,5 milyar dolar azaldı. Daha büyük resimde bakarsak, net uluslararası rezervler son 21 yılın en düşük seviyesinde.

 

 

>TCMB Brüt Döviz ve Altın Stoku

12 Mayıs ile biten haftada, TCMB'nin rezervlerinde erimenin ciddi bir şekilde ivmelendiğini görüyoruz. Brüt döviz rezervleri sadece 1 haftada 7,6 milyar dolar, altın rezervleri ise 1,4 milyar dolar eridi (ikisi birlikte 9 milyar dolar). Bu tablo normal bir duruma işaret etmiyor. 

 

 

>TCMB Net Döviz Pozisyonu

TCMB'nin uzun süredir kuru belli bir bantta tutma çabasına paralel TCMB'nin bilanço için net döviz pozisyonu (dış varlıklar - toplam döviz yükümlülükler) eksi 14,8 milyar dolar seviyesine ulaştı. Bilanço dışı yani swap kalemlerini de dâhil edersek, genel döviz pozisyonu eksi 75,5 milyar dolar ile başka bir rekor tazeledi. 

 

 

>Fiili Faiz Oranları

TCMB'nin politika faizinin %8,50 seviyesinde olmasına rağmen, 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi %30,47 seviyesine yükselerek son 20 senenin zirvesine çıktı!

 
 

>KKM

KKM hacmi, 12 Mayıs haftasında 144 milyar TL, yani yaklaşık 7,3 milyar dolar daha büyüyerek 120,1 milyar dolar ile yeni bir rekor daha kırdı. KKM'nin toplam mevduat içerisindeki payı %22 ile her hafta yükselişte olduğunun altını çizelim.

 

 
>EURUSD

EUR'nun haftayı 1,0870 seviyesinin altında tamamlaması teknik olarak bir zayıflık olarak okuduk. Daha da aşağıdak 1,0730 seviyesi takip edilebilir. 

 

 
>USDJPY

Japon Yeni Cuma günü ön plana çıkardığımız 138 seviyesinden haftayı tamamlayarak, kararı bu haftaya bıraktı. 138 seviyesinin üzerinde haftalık kapanış, 152 seviyesinin yeniden test edilmesine olanak tanıyabilir.

 

 
>XAUUSD

Altın cephesinde 8 haftadır korunan ve 1,990 dolar seviyesinden geçen destek çizgisi Cuma günü aşağı yönlü kırıldı. Daha da aşağıda 1,940 dolar seviyesini takip edeceğiz. 

 
 

>XAGUSD

Gümüşün ons fiyatının ise haftayı 23,60 dolar üzerinde tamamlaması, henüz havlu atmadığına işaret ediyor. 

   
 

Emre Değirmencioğlu (@emredegirmenci5)
Grup Müdürü • Group Manager
Hazine Bölümü • Treasury Department