Günlük Piyasa Bülteni

Güncel Piyasa ve Döviz Haberleri 23/09/2022 - Cuma

Tarihi günler: Japonya YEN'e müdahale etti, TCMB faiz indirdi, dünya bindirdi!

• Dün oldukça ilginç bir o kadar da hareketli bir günü geride bıraktık. Ana eğilimin tersi yönünde para politikası duruşuna sahip Türkiye ve Japonya Merkez Bankaları hariç, dünyanın büyük bir bölümü enflasyonla mücadeleye seri faiz artırımları ile dün de devam ederken, finansal fiyatlamalar tarafında ise âdeta tarihi günlerden geçtiğimizi itiraf etmek gerekiyor! 
• FED'in enflasyonu dizginlemek adına istihdam ve büyümeden feragat ederek daha fazla 'acı' kaçınılmaz sloganı ile faiz artırımına devam sinyali vermesi ardından sonucu merakla beklenen Japon Merkez Bankası (BoJ), dün sabah erken saatlerde sahneye çıkarak, para birimleri YEN'in dolar karşısında 24 yılın en zayıf seviyesine geldiği bir ortamda faiz oranlarını sabit tutma kararına imza attı. Gelişmiş ekonomiler içerisinde faiz artırımına gitmeyen tek ülkenin Japonya olduğunu not edelim. Hatırlanacağı üzere, geride bıraktığımız hafta açıklanan enflasyon son 8 yılın zirvesine yükselmişti. BoJ'un faiz oranlarını değiştirmeyerek % - 0,10 seviyesinde tutması reel anlamda oldukça sorunlu bir tabloya işaret ederken, amiral gemi dolar ile aradaki getiri makasının daha da açılması, Japon Yeni'ndeki değer kaybının daha da pekişmesine neden oldu. 
• USDJPY paritesi dün sabah saatlerinde 146 seviyesine dayaranak 24 yılın yeni en düşük seviyesini test ertmesi ardından, BoJ piyasaya doğrudan müdahale etti. Okurlarımız bu ihtimale haftalardır bültenlerimizde yer verdiğimiz hatırlayacaklardır. 1998 yılından bu yana yapılan ilk müdahale ardından USDJPY paritesi 142 seviyesinin altına geriledi. Japonya Başbakanı Fumio Kishida, spekülasyonlar nedeniyle YEN cephesinde aşırı hareketin göz ardı edilemeyeceğini ve hükümetinin "yüksek düzeyde ihtiyatla" hareket edeceğini ve gerekirse para birimini desteklemek için tekrar müdahale edeceğini söyledi. 
• Finansal piyasalarda aktif bir oyuncu ve 20 yılı aşkın bir tecrübe birikimine sahip biri olarak, çok rahatlıkla itiraf edebilirim ki, tarih finansal piyasalara yapılan gerek alım gerekse de satım yönünde müdahalelerin ekseriyetle başarısızlıkla sonuçlandığını yazmaktadır. Bunu en yakın örneğini Türk mali piyasalarında son bir yıllık zaman zarfında hep birlikte tecrübe ettik. Yüksek enflasyona karşı BoJ'un faiz artırmaması ya da artıramaması sonucunda doğrudan müdahale seçeneği ile sonuç almasının pek de mümkün olmadığını düşünüyoruz. Antibiyotik tedavisi bekleyen ağır hastaya aspirin vererek soruna sadece kısa bir süre çözüm sağlayabilirsiniz. BOJ'un da önde gelen merkez bankaları gibi enflasyona karşı faiz artırması gerekirken, TCMB gibi büyüme yanlısı para politikası tercihi, nihayetinde yerel para biriminin daha da değer kaybetmesine, enflasyonun daha da artmasına ve bunun da farkirleşmeye sebebiyet vereceğini düşünmeye devam ediyoruz. 
• Öğle saatlerinde ise sahneye çıkan TCMB, Sn. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın düşük faiz talebinin yanı sıra, bu yıl enflasyon yerine büyümeyi ön plana alması ile beklentimize paralel dün de oyunu faiz indirim yönünde kullandı. Elbette, peşinen altını çizmekte fayda görüyorum ki, TCMB'nin dün atmış olduğu karara yönelik tahminimiz, olması gerekenden ziyade ne olacağına yönelik bir düşünce olarak okunmalıdır. Hûlasa, TCMB PPK, dün sonuçlanan olağan toplantısında, politika faizini 100 baz puan indirerek %12'ye getirdi. Karar ardından yayınlanan kısa politika metninde, faiz indirim kararının arkası iktisadi faaliyette 'ivme kaybının' devam ettiği gerekçesi ile doldurulmuş.  
• TCMB kararı sonrası USDTRY kuru 18,42 seviyesine kadar yükselerek tarihi zirvesini bir adım daha kuzeye taşırken, ilk tepkinin savuşturulması ardından, kurun günü 18,35'li seviyelerde tamamladığını not etmek gerekiyor. Dün de ele aldığımız üzere, kısa vadede kur cephesinde yukarı yönlü bir baskı görmüyoruz. Enflasyon ile politika faizi arasındaki makasın % - 67 ile % - 68 olması çok da bir mânâ ifade etmiyor. TCMB'nin politika faizini tek haneye indirene kadar yoluna devam edeceğini; TL'de değer kaybının kontrollü bir şekilde devam etmesi ise kısa vadede ana beklentimizi oluşturuyor.   
• Dün sahneye TCMB ile aynı anda çıkan İngiltere Merkez Bankası (BoE), art arda 7. kez faiz artırımına imza atarak politika faiz oranını (50 baz puan artırarak) %2,25 seviyesine yükseltti. Gelişmiş ülkeler arasında en yüksek enflasyona sahip olması, ekonomisinin stagflasyona girmesi ve kıta Avrupasını bekleyen zor kışını (enerji krizi) bir araya getirdiğimizde, Sterlinin işinin hiç de kolay olmadığını dün de paylaşmış. Atılan adımı ekonomiyi soğutma yönünde ele alırken, GBPUSD paritesinde riski hâlen daha aşağı yönlü görüyoruz. Radar menzilinde ise 1,05 seviyesi görülüyor.  
• EURUSD paritesi FED kararı ardından 0,98 seviyesinin diplerine kadar gerileyerek son 20 yılın en düşük seviyesini test ederken, doların güçlü seyri de korunmaya devam ediyor. FED'in para politikası beklentilerindeki değişimlere karşı oldukça hassas olan ABD'nin 2 yıl vadeli devlet tahvili getirisi %4,12 seviyesine ulaşarak son 15 yılın zirvesinde yer alırken, 10 yıl vadeli gösterge tahvil de bu sabah %3,72 seviyesine gelerek son 11 yılın zirvesini test etti. 2 ile 10 yıl vadeli tahviller arasındaki makas ise bu sabah - 0,40 baz puanda.  
• FED'in kayda değer ölçüde daha yüksek işsizlik ve daha yavaş ekonomik büyüme pahasına faiz oranlarını enflasyon soğuyana kadar artırmadan çekinmeyeceği görüşünün artık iyice oturması ardından hisse senedi ve tahvil piyasalarında olumsuz hava korunmaya devam ediyor. FED'in aşırı şahin bir patika geçmesi ardından küresel mali piyasalarda pekişen satış baskısına paralel, ABD borsaları geceyi yine düşüşle tamamlarken (gösterge endeks Nasdaq %1,4 geriledi) yeni gün başlangıcında Asya piyasalarından da hava olabildiğince tatsız. Gösterge endeks Tokyo borsası %0,6 aşağıda işlem görürken, bölge borsalarında %1'in üzerinde kayıplar görülüyor. ABD borsalarının vadeli işlemlerinde de benzer bir tablo hâkim.  
• Brent cinsi ham petrolün varil fiyatı teknik anlamda büyük bir öneme sahip 92,10 dolar seviyesini altında haftayı kapatmaya hazırlanıyor. Bu sabah 90 doları da altına sarktığını görüyoruz. Teknik bir bakış açısıyla, daha da aşağıda 78 dolar seviyesine varan büyük bir boşluğun bizleri beklediğini düşünüyoruz. Altın ise pandemi döneminden bu yana kritik bir destek görevi üstlenen 1,685 dolar seviyesinin altında ikinci haftayı da tamamlamaya aday görünüyor. Teknik mânâda aşağıda 1,600 dolar seviyesini hedefliyoruz. Kripto paralar cenahında ise, artan faiz ortamında, yatırımcıların küresel olarak riskli varlıklara karşı mesafeli davranması ile amiral gemi bitcoin üç ayın dip seviyesine yakın işlem görürken, teknik mânâda kısa bakış açısıyla 23bin; daha geniş çerçevede ise 28,800 seviyesi geçilmeden anlamlı bir hareket beklemediğimiz bir kez daha belirtmiş olalım.  
• Reuters'in dün geçtiği habere göre, Sn. Cumhurbaşkanı Erdoğan bugün İstanbul'da ekonomi gündemi odağında bir toplantı düzenleyecek. Toplantıda Rusya ile mutabakatlar, ekonomideki genel durum, borsa, yaptırım ve Mir sistemi masada olacak. Ukrayna'nın Rusya ve Moskova yanlısı güçler tarafından kontrol edilen dört bölgesi, Cuma günü Rusya'ya katılmak için referandum düzenlemeye hazırlanıyordu, oylar Batı tarafından gayrimeşru ve yasadışı ilhakın habercisi olarak geniş çapta kınandı. Ukrayna topraklarının yaklaşık %15'ini temsil eden Luhansk, Donetsk, Kherson ve Zaporizhzhia eyaletlerinde oylama Cuma'dan Salı'ya yapılacak. 
• Mali piyasaların gündeminde bugün Almanya, Euro Bölgesi ve ABD'de imalat PMI verileri takip edilebilir. 

>TCMB Rezervleri

16 Eylül ile biten haftada, TCMB'nin brüt döviz rezervleri 1,14 milyar dolar artışla 74,8 milyar dolar; altın rezervlerinde ise fiyat hareketi kaynaklı olarak 0,1 milyar dolar azalışa 39,9 milyar seviyesine geriledi. Böylelikle toplam brüt döviz ve altın rezervleri 114,7 milyar dolara yükseldi.



>TCMB Net Rezervleri

Emanet dövizler düşüldükten sonra (swap), TCMB'nin net rezervlerinin yaklaşık eksi 61,2 milyar dolar ile son 6 haftanın zirvesinde.



>TCMB Net Uluslararası Rezervler

Net uluslararası rezervler yaklaşık 2 milyar dolar düşüşle 12,1 milyar dolar seviyesine geriledi.



>DTH

16 Eylül ile biten haftada, parite/fiyat etkisinden arındırılmış rakamlara göre, gerçek kişilerin döviz mevduatları (DTH) önceki haftaya göre 0,1 milyar dolar artış kaydederken, tüzel kişilerin ise 1,54 milyar dolar artış kaydetti. Arındırılmamış verilere göre ise, gerçek kişilerin DTH'i 1 milyar dolar azalırken, tüzel kişilerin ise 1,33 milyar dolar arttı. Toplam stok 213,2 milyar dolar ile bir önceki haftaya göre 0,35 milyar dolar artış kaydetti.



>Yabancı yine almamış!

16 Eylül ile biten haftada, yurtdışı yerleşikler 34 milyon dolar değerinde hisse senedi, 48,7 milyon dolar tutarında ise devlet tahvili satmışlar. Borsa İstanbul Bankacılık endeksinde (çöküş öncesi) son haftalarda yaşanan bayram havasını bu rakamların desteklemediğini zaten söylemiştik. Toplam hisse ve tahvil stoku: 19,8 milyar dolar.



>KKM'de ivme kaybı var

BDDK verisine göre KKM stoku 16 Eylül itibariyle 1,348 milyon TL seviyesine ulaştı. Artış hızında son 4 haftadır ivme kaybı görülse de, artış devam ediyor. KKM'nin de bir nevi yabancı para enstrümanı olduğu düşünülürse, toplam yabancı para mevduatın toplam mevduat içindeki payı ~ %71 ile rekor seviyelerde salınmaya devam ediyor. 



>Fiili faiz oranları

TCMB'nin yüksek faizli ticari kredilere karşı menkul kıymet tesis etme zorunluluğu ardından ticari kredilerde (mavi kesik çizgi) sert düşüş devam ediyor.



>Tüketici Güven Endeksi

Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen (mevsim etkilerinden arındırılmış) tüketici güven endeksi, Eylül ayında bir önceki aya göre %0,3 oranında arttı; Ağustos ayında 72,2 olan endeks, Eylül ayında 72,4 oldu. Tüketici güven endeksinin 100'den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu,100'den küçük olması tüketici güveninde kötümser durumu göstermektedir. Detaylara baktığımızda ise, 12 ay öncesine göre hanenin mevcut dönemde maddi durum beklentisi ve gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durum beklentisinin bir miktar da olsun Ağustos ayına göre kötüleştiğini görüyoruz.



Emre Değirmencioğlu (@emredegirmenci5)
Grup Müdürü • Group Manager
Hazine Bölümü • Treasury Department