Günlük Piyasa Bülteni

Güncel Piyasa ve Döviz Haberleri 03/04/2020 - Cuma

En kötüsü geride kalmadı: ABD'de son iki haftada işsiz sayısı 10 milyon!

• Dün küresel mali piyasalar güne biraz daha dengeli ve sakin bir başlangıç yaptı. 
• Bu hareketin arkasında yatan ana neden petrol! ABD Başkanı Trump’ın Suudi Arabistan ile Rusya arasında yaşanan petrol savaşlarına ara buluculuk görevi üstelenerek ortak bir zemin bulduğuna yönelik haber akışı, piyasaların solgun yüzüne adeta dün kan getirdi. 
• Virüs krizinin talebi bıçak gibi kesmesi ardından arz kesintisi konusunda anlaşmayan Suudi Arabistan ile Rusya’nın petrol savaşlarının körüklemesi, sene başına nazaran petrolün varil fiyatını 71 dolardan 21 dolara kadar geriletti. Petrolün geldiği seviye son 17 yılın dibi ve piyasalarda ister istemez stress yaratıyor. 
• Dün, anlaşma olabileceği haberi ile (10 milyon varil üretim kesintisi) gün içinde %40’dan fazla değer kazanan ve 36 dolara fırlayan Brent petrolün varil fiyatı (bir önceki gün kapanış 24 dolar), haberin teyit edilememesi ile sert dalgalanarak yeniden 28 dolar seviyesine geriledi. 
• Elbette, piyasalar bir tarafta pandemi bir tarafta ise petrol fiyatları ile boğuşuyor. Petrolün adeta paraşütsüz düşmesi, pek çok ülke ve şirket için sürdürülebilir bir durum arz etmiyor. Okuduğumuz raporlarda, petrol ihraç eden ülkelere önümüzdeki 2-3 yılda girecek yabancı sermayenin 2-3 trilyon dolar azalacağı kaydedilirken, gelişmekte olan ülkelerde finansman açığının da bu boyutlara erişeceği tahmin ediliyor.  
• Petrol fiyatlarının dün yükseliş kaydetmesi ardından küresel çapta gülen yüzler içerde de yankı buldu. Dün sabah bültenimizde belirttiğimiz üzere, günlerdir TCMB rezervleri ve parasal genişleme adımı nedeniyle baskı altında kalan USD/TRY kuru, beklentimize paralel ivme kaybederek geri çekildi. 
• Havanın ılımlı tarafa evrilmesi ile günün ikinci yarısında USD/TRY kuru 6,59 seviyesini test ederken, BİST100 endeksi günü dengeli sayılabilecek bir kapanışla tamamladı. En olumsuz gelişme ise Türkiye’nin yabancı nezdinde risklerini gösteren CDS primlerinde yaşandı. 5 yıl vadeli CDS primleri 600 baz puan seviyesine yükselerek 2018 Ağustos kur krizinden bu yana en yükseği test etti. CDS cephesindeki gelişmeleri yakından takip edeceğiz! 
• Dün ABD’de açılanan işsizlik başvuruları 6,6 milyona yükseldi. Geride bıraktığımız hafta, sayının 3,3 milyon kişi olduğu düşünülürse, son 2 haftada toplam sayı 10 milyon işsize tekabül ediyor! Ekonomik aktivite adeta durmuş. ABD’de 2 ay önce işsizlik oranı 45 yılın en düşüşü olan %3,5 olmuştu (bakınız grafik). 
• Dün TCMB tarafından açıklanan haftalık Para ve Banka İstatistiklerine göre, 27 Mart ile biten haftada, sistemde var olan toplam DTH 0,8 milyar dolar düşüşle 197,4 milyar dolara geriledi. DTH’ların kompozisyonuna baktığımızda, bireysel tarafta altın satışlarının etkili olduğunu görüyoruz (detaylar için bakınız grafik). 
• Her hafta Perşembe günü açıklanan bir diğer önemli rapor olan Menkul Kıymet İstatistiklerine göre, yabancı yatırımcıların TL ve TL cinsi varlıklara yönelik küskünlüğü devam ediyor. 27 Mart ile biten haftada, yabancı yatırımcıların devlet tahvili ve hisse senedi stoku 0,5 milyar daha düştü. Rakamları yılbaşından bu yana değerlendirirsek, son 13 haftada kesintisiz bir şekilde yabancıların TL varlıklarda 6,4 milyar dolar pozisyon azalttıklarını görüyoruz ki bu rakam oldukça fazla (bakınız grafik). 
• Öte yandan, Türk mali piyasalarında satışları tetikleyen ana unsur olan TCMB rezervlerine ilişkin dün açıklanan veriler, rezervlerde azalmanın devam ettiğini gösterdi. TCMB’nin net döviz rezervleri 17,1 milyar dolar seviyesine geriledi (yılbaşında 37,1 milyar dolar idi). Söz konusu rakamın büyük bir kısmının da emanet döviz (swap) olması, piyasalar cephesinde rezervlerin gücü konusunda endişe yaratıyor (bakınız grafik). 
• Bu sabah itibarı ile Covid-19 vaka sayısı tüm dünyada 1 milyonu aştı. Can kaybı ise 54bine yaklaşıyor. ABD’de vaka sayısı 245bin ile toplamın %25’ne denk gelirken, can kaybı sıralamasında ise İtalya %25 ile ilk sırada yer alıyor.  
• Mali piyasaların gündeminde bugün içerde açıklanacak enflasyon rakamlarını takip edeceğiz. ABD'de dün şok yaratan işsizlik maaşı başvuruları ardından bugün TSİ15.30'da ABD Çalışma Bakanlığı tarafından açıklanacak resmi istihdam rakamları da mercek altında olacak.

ABD’de işsizlik maaşı başvuruları
 
Covid-19 istihdam piyasasına adeta balyoz ile girdi. Geçen hafta 3.3 milyon kişi işsizlik başvurusu yaparken, bu hafta rakam 6.6 milyona yükseldi. Son 2 haftada toplam 10 milyon işsiz! Ekonomik aktivite durmuş. Elimizdeki grafik 1960’lı kadar uzanıyor. Uzun yıllar kabaca 200 binlerde giden işsizlik maaşı başvuruları virüs krizi ile patladı. Krizin devam etme ihtimaline karşı ABD’de ikinci çeyrekte işsizliğin %20’li seviyelere yükselme ihtimali göz ardı edilmiyor. Bir dip not olarak, ABD’de 2 ay önce işsizlik oranı 45 yılın en düşüşü olan %3,5 olmuştu.



Haftalık Para ve Banka İstatistikleri
 
Her hafta Perşembe günü açıklanan haftalık Para ve Banka İstatistiklerini önemle takip ediyoruz. Buna göre, 27 Mart ile biten haftada, sistemde var olan toplam DTH 0,8 milyar dolar düşüşle 197,4 milyar dolara geriledi. Bireysel yatırımcıların DTH’ları 1,4 milyar azalış ile 120,5 milyar dolar seviyesine gerilerken, kurumsal tarafta ise 0,6 milyar dolar artışla 77 milyar dolara yükseldi. Yılın ilk çeyreğinde bireysel yatırımcıların DTH’larının sadece 0,2 milyar dolar arttığını not etmek gerekiyor. Hatırlamak gerekirse, 2019 Q1 +$12,7 milyar , 2019 Q2 +$5,7 milyar , 2019 Q3 +$4,0 milyar ; 2019 Q4 +$1,3 milyar ; 2020 Q1 de ise 0,2 milyar dolar artış oldu. 

İlginç bir notu daha eklemek gerekiyor. Söz konusu haftada, altının gerek ons gerekse de gram (TL) bazında %10’a yakın değerlenmesi, bireysel yatırımcıları altın satmaya yöneltmiş. Keza, yurtiçi yerleşiklerin TL mevduatlarında yaşanan yaklaşık 26 milyar TL'lik artışın bu kapsamda olduğunu tahmin ediyoruz.



Menkul Kıymet İstatistikleri

Her hafta Perşembe günü açıklanan bir diğer önemli rapor olan Menkul Kıymet İstatistiklerine göre, yabancı yatırımcıların TL ve TL cinsi varlıklara yönelik küskünlüğü devam ediyor. 27 Mart ile biten haftada, yabancı yatırımcıların devlet tahvili ve hisse senedi stoku 0,5 milyar daha düştü. Rakamları yılbaşından bu yana değerlendirirsek, son 13 haftada kesintisiz bir şekilde yabancıların TL varlıklarda 6,4 milyar dolar pozisyon azalttıklarını görüyoruz ki bu rakam oldukça fazla.



TCMB Rezervler

TCMB’nin rezervlerinde yaşanan düşüş son günlerde sıklıkla konuşuluyor. TCMB'nin brüt döviz rezervleri bu hafta 1,1 milyar dolar daha gerileyerek 64.1 milyar dolar oldu. Sene başına göre düşüş yaklaşık 17.2 milyar dolar oldu. Altın rezervlerinde ise bu hafta artış 3 milyar dolar oldu ve 31,3 milyar dolar seviyesine yükseldi. Bu sonuçlarla birlikte toplam brüt döviz ve altın rezervleri 95,4 milyar dolar seviyesine yükseldi. Yükselişin tamamı altın rezervlerinden onun da sebebini altın fiyat
değerlemesinden olduğunu düşünüyoruz.



TCMB’nin net döviz rezervleri 01 Nisan itibarı ile 17,1 milyar dolar seviyesine geriledi (yılbaşında 37,1 milyar dolar idi). Söz konusu rakamın büyük bir kısmının da emanet döviz (swap) olması, piyasalar cephesinde rezervlerin gücü konusunda endişe yaratıyor.



Emre Değirmencioğlu (@emredegirmenci5)
Grup Müdürü • Group Manager
Hazine Bölümü • Treasury Department