Günlük Piyasa Bülteni

Güncel Piyasa ve Döviz Haberleri 09/03/2022 - Çarşamba

• Ukrayna'da savaş tüm şiddetiyle devam ederken, dünyanın Rusya'ya uyguladığı eşi benzeri görülmemiş yaptırımlar karşısında, savaşın ekonomik cephede de iyice kızıştığını görüyoruz. Bu da ister istemez Rusya'nın iflas riskinin gündeme gelmesine neden oluyor. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları, Rusya'nın kredi notunu neredeyse temerrüd seviyesinin bir kademe üzerine kadar iterken, riski yansıtan 5 yıl vadeli CDS risk primi de 2750 baz puana kadar (rekor) yükseldi.  
• Kabaca 2 hafta önce 75 Ruble 1 dolar ederken, hafta başı 150 Ruble 1 dolar etmeye başladı. USDTRY kurunun tıpkı haftalar içinde 9'dan 18'e yükselmesi gibi. Elbette, Rus borsasının kapalı olması nedeniyle hisse senedi piyasasında tahribatı şimdilik göremesek de, pek çok şirketin finansal anlamda türbülansa gireceği çok net! 
• Emtia piyasasında öneml bir ihracatçı konumunda olan Rusya'nın ticari ve ekonomik olarak dünyadan soyutlanması karşısında, birçok emtia fiyatının adeta çıldırdığını görüyouz. Müsade edin somutlaştırmaya çalışayım. En yüksek işlem hacmine sahip olan buğday vadeli kontratları dün gün içerisinde 12,8 dolar/bushel seviyesine kadar yükseldi. Busheli bir ölçü birimi kabaca ton cinsinden 36,7440 yapıyor bu da dün buğdayın tonunun 470 dolar seviyesini test ederek 2008 küresel kriz döneminden bu yana en yüksek seviyeye yükselmesine neden oldu.
• Tedarik zincirinde yaşanan aksamalar (Ukrayna'daki limanların kapalı olması ve yaptırımlar nedeniyle Rusya'dan ihraç edilen buğdaya işlemcilerin sıcak bakmaması) ve devam eden küresel talebin faturası ister istemez ürün fiyatları üzerinde etkili oluyor. Buğdayın yılbaşına göre fiyatı %70 artış kaydederken, Rusya ve Ukrayna'nın birlikte global buğday ihracatının yaklaşık 1/3 oluşturduğunu not edelim. Gündemin sıcak konusu olan ayçiçek yağı ile buğday fiyatını beraber ele alın ve sadece unlu gıda üreten bir pastane olduğunuzu düşünün. Kaçınılmaz olarak yapacağınız tek şey maalesef zam. Bunun adı da maliyet enflasyonu!
• Öte yandan, dün sizin de dikkatinizi çekmiştir, Rusya'nın önemli bir oyuncu olduğu nikelin metrik tonu (LME), yılbaşında 20bin dolar seviyesinden roket hızı ile 100bin dolar seviyesine kadar yükseldi! Fiyatların inanılmaz hızda yükselmesi karşısında işlemlere ara verilirken, kısa pozisyona sahip yatırımcıların büyük bir teminat krizini ile karşı karşıya olduğunu görüyoruz. Ukrayna ekseninde artan jeopolitik risklerin beraberinde küresel finansal sistem üzerinde yaratacağı tahribatın da boyutu her geçen gün daha da artmaya başlıyor
• Konuyu daha basit bir Türkçe ile ele alırsak, jeopolitik risklerin devam etmesi durumunda, emtia fiyatlarının önlenemez yükselişini dünya ekonomisine nasıl bir fatura yansıtacağının cevabı 'telafi edilemeyecek' boyutlara ulaşabilir. Bu bağlamda, haftaya düzenlenecek olağan FED FOMC toplantısı öncesinde, uzun veya kısa pozisyonların gözden geçirilmesinde fayda görüyoruz. FED'in de işinin bu ortamda hiç de kolay olmadığını itiraf etmek gerekiyor!
• Son günlerde bültenlerimizde yaptırım boyutunun yavaş yavaş enerji sektörüne doğru ilerlemeye başladığını bunun da Rusya gazına muhtaç Avrupa ekonomilerini zorlayacağı ve bu alanda yaptırım kararı almalarını çok da kolay olmayacağına vurgu yapmıştık. Avrupa'nın (EU27) Rusya'da doğal gaz ithalatının %38 olduğunu not edelim. Bunun içinde de aslan payı %65 ile Almanya'ya ait. 
• Dün akşam saatlerinde, radikal bir karara imza atan İngiltere ve ABD, Rusya'dan petrol ithalatını yasaklama kararı aldılar. Kıta Avrupası ise, yukarıda da rakamsal olarak da altını çizdiğimiz üzere bu karara eşlik etmek ya da uygulamada çok zorlanacak. Keza, Rusya gazı olmadan ekonominin çarklarının dönmeyeceği çok aşikâr. Elbette karar ardında zaten havadan nem kapmaya oldukça müsait hale gelen ve haber akışını orantısız tepki veren petrolün varil fiyatı dün 133 dolar seviyesine kadar yükseldi. Lakin, Rusya'nın ihracat pastasında, ABD ve İngiltere'nin payı toplam payının sadece %2 olduğunun anlaşılması ve akabinde Avrupa'nın, ABD ve İngiltere'nin söz konusu kararına eşlik etmeyeceğinin AB Yüksek Temsilcisi tarafından açıklanması ardından gece geç saatlerde piyasalarda hafif çapta da olsa toparlanma yaşandı.
• Toparlanmanın da biraz somutlaştırılması gerektiğinin farkındayım. Mesela altın fiyatını ele alalım. Dün sabahın çok erken saatlerinde bülten yazarken altının ons fiyatı 1,980 dolar seviyesinde idi. Akşam işten çıkış vaktimde 2,069 dolar; eve geldiğimde 2,020 dolar bu sabah ise 2,055 dolar seviyesinde işlem gördüğünü aktarabiliyorum. Haber akışı ne kadar yoğun, piyasaların momentun ile haberlere ne kadar hızlı tepki verdiği ve yaşanan haber kirliliği ve bunun yorumlanmasına kadar geçen sürede artan volatilite ve son olarak fiyat davranışının inanılmaz seviyelere yükselmesi hiç şüphesiz ki bir müddet daha devam edecektir. Nereden alınır nereden satılır tarzında zor sorulardan ziyade, doğru pozisyonda olmaya ve siyah kuğu risklerine karşı temkinli ve tedbirli stratejileri elden bırakmamaya gayret edilmesi gerektiğini düşünmeye devam ediyoruz. 
• Altının ons fiyatı dün 2,069 dolar seviyesini test ederek Ağustos 2020 yılı zirvesi olan 2,072 doları yani tüm zamanların zirvesini test ettiğini artık rahatlıkla söyleyebiliriz. 1,835 dolar seviyesinin aşılması ile altını parlamaya devam edeceğini Ocak sonu Şubat başı raporlarında ön plana taşımıştık. Teknik manada, yükseliş isteği devam ederse, bir sonraki durak seviyesinin 2,150 dolar olacağını düşünüyoruz.
• Hafta başı raporumuzda, altını takip eden küçük kardeş gümüşün teknik manada oldukça güzel bir haftalık kapanış yaptığını dile getirerek 26,75 dolar seviyesine varan bir yükselişin radar menzilinde görüldüğünü ön plana çıkarmıştık. Dün 26,75 seviyesi test edildi. Hareketin devamı gelirse, 28 dolar seviyesi de bir sonraki durak olarak görülüyor.
• Dün akşam Rusya'dan da karşı bir hamle gelerek bazı ürün ve hammaddelerin bazı ülkelere satışına yasaklama getirildi. Tüm bunları alt alta üst üste koyup topladığımızda küresel ekonomi ile ilgili stagflasyon riskinin arttığına kanaat getirebiliriz. Türkiye'nin 100 birim ihracatı için kabaca 60 birim ithalat yaptığı da düşünülürse ve TL'nin son 6 aylık zaman diliminde kaydettiği değer kaybı da ele alınırsa, bunun da Türkiye ekonomisi için karşılığı hiperenflasyon olarak maalesef ön plana çıkıyor. KKTC'nin bu minvalde dünya yedinciliğini daha da yukarıya taşıyacağını düşünüyoruz. Sosyal hayatta ise başta gıda devamında da enerji maliyetleri canımızı acıtmaya devam edecek. KKTC'de ay başından itibaren devreye giren 'okkalı' elektrik zamları da gerek habehalkını gerekse de sanayiciyi oldukça zorlayacak!
• Dün, havanın olumsuz olması, dış ticaret verilerinin de işaret ettiği üzere devam eden kurumsal döviz talebi ve bunu yumuşatmaya çalışan kamunun süregelen desteği ile USDTRY kuru ağır çekimde 14,60 seviyesine varan bir yükseliş kaydetti. Riskleri yukarı yönlü görmeye devam ediyoruz. Kamu yükü nereye kadar sırtlayacağını henüz bilmiyoruz ama sürdürülebilirliği büyük bir soru işareti!
• ABD borsaları dün geceyi %0,5 oranında düşüşle tamamlaması ardından bu sabah Asya borsalarında karmaşık bir seyir hakim. Veri takviminde ise gözler yarın ABD enflasyon verisinde; haftaya ise FED FOMC toplantısında olacaktır.