Günlük Piyasa Bülteni

Güncel Piyasa ve Döviz Haberleri 02/05/2023 - Salı

ABD bankacılık krizinde yeni kurban: First Republic

• Sağlık sorunları nedeniyle kısa bir süre kıymetli okurlarımızdan ayrı kaldık. Beraber olamadığımız günlerde pek çok gelişme cereyan etse de, gündemin en sıcak başlığı ile başlamak istiyoruz. FED'in enflasyonla savaşında (faiz artırımları) çok ileri gitmesi ve çok hızlı hareket etmesinin yarattığı yan etkilere dün bir yenisi daha eklendi: Mart ayında ABD bankacılık sisteminin 16. büyüğü konumunda SVB ve 29. sırada yer alan Signature Bank'ın başarısızlığına bir süredir gündemi meşgul eden ve 2022 sonuna finansal verilere göre sistemin 14.'sü konumunda olan First Republic Bank (FRB) da eklendi. Dün sabah itibariyle banka fona devir edilip akabinde ABD'nin en büyük bankası konumunda JP Morgan devredileceği açıklandı. 
• JP Morgan hisseleri, First Republic Bank (FRB)'nin hafta sonu müzayedesini kazanmasının ardından %2,5 yükseldi. JPMorgan, bölgesel bankanın varlıklarının çoğunun kontrolünü ele geçirmek için ABD TMSF'sine (FDIC) 10,6 milyar dolar ödeyecek. S&P500 banka endeksi küçük de olsa tepki yükselişi ile geceyi artıda tamamlarken, bölgesel bankacılık endeksi %2,2 düştü. Genel hatları ile bakılırsa, FRB haberinin piyasaları pek de etkilemediğini söyleyebiliriz.   
• Sırası gelmişken, JP Morgan Bank'ın her geçen gün biraz daha büyüdüğünü de not etmek gerekiyor. 2008 mali krizinde kilit oyunculardan biri konumunda olan JP Morgan Başkanı ve CEO'su Jamie Dimon, "Hükümetimiz bizi ve diğerlerini adım atmaya davet etti ve biz de yaptık," dedi. ABD bankacılık sisteminin girmiş olduğu korku tüneli burada bitmediğini düşünüyoruz. 2008 küresel krizi ile gündeme gelen "too big to fail" yani batamayacak kadar büyük ya da batarsa tüm sistemi batıracak banka korkusunu bir gün tekrar hatırlamak zorunda kalmamamızı temenni ederim. 
• Tüm bu gelişmelere rağmen, tahminciler, FED'in Çarşamba günkü iki günlük politika toplantısından sonra 25 baz puanlık bir faiz artırımı daha yapma olasılığını %95 olarak görmeye devam ediyorlar. Havanın bir nebze de olsun bozmasına paralel doların piyasa kuru olan sepet bazında DXY bir kez daha 101 seviyesinin hemen altında yönün yukarıya çevirdiğini görüyoruz. DXY cephesinde 100,8 seviyesinin 'dişli' bir teknik seviye olduğunu not edelim.  
• Doların güçlenmesine paralel haftanın ve ayın ilk iş gününe kıymetli madenlerin pek de iyimser bir tablo izleyerek başlayamadıklarını görüyoruz. Gümüş dün 26 dolar denemesinde bir kez daha başarısız olurken neredeyse 1 dolardan fazla düşüşle 25 dolar seviyesinin altına çekilirken, altının ons fiyatı ise  2bin dolar seviyesinin üzerine bir kez daha yükselmesi ardından 1,980 dolar seviyesine geri çekildi. Bitcoin 28bin dolar seviyesindeki prangalarından kurtulması ardından soluğu 31 bin dolar seviyesinde alsa da, yakaladığı itici gücü kaybederek yeniden 28bin dolar seviyesine geri çekildi. Kıymetli madenler ve kripto paralar için rüzgârın çok hızlı yön değiştirmesi nedeniyle bir miktar bekle ve gör stratejisi izlemek istiyoruz. 
• Nisan ayını bitirirken, Türk mali piyasalarında son haftalarda yaşanan 'ilginç' ve olumsuz gelişmelerin artış kaydettiğinin altın çizmek gerekiyor. TCMB'nin rezerv pozisyonunda âdeta alarm zilleri çalarken, Kapalıçarşı'da kurun bir nebze de olsun sakinlediğini görüyoruz. Borsa İstanbul seçimlere sayılı günle kala yaşanan belirsizlik ile haftanın son iş gününü banka hisselerinde daha da baskın olan satışların gölgesinde %3,6 düşüşle tamamlarken, 2 yıl vadeli gösterge bileşik faiz yeniden %17 seviyesine yükselerek Ağustos 2022 seviyesini test etti.  
• Döviz ve faiz cephesinde oluşan 'ikili' yapı sonrasında artık gözler Kapalı Çarşı kurunu takip ederken, geride bıraktığımız hafta açıklanan TCMB haftalık verilerine göre, TCMB'nin altın rezervlerinde sert bir geri çekilme yaşanıyor. Mart başında zirve yapan altın rezervleri, 28 Nisan ile biten haftada yaklaşık 75,7 ton gerileme kaydetti. Bu tutarın dolar karşılığı 4,8 milyara denk geliyor. Edindiğimiz izlenim öyle ki, TCMB'nin 'kuvvetli' altın talebini karşılamak için Çarşı'da sattığı altınlar karşısında ABD Doları talep etmesi ile piyasanın efektif talebinin de arttığını not edelim. Belki de TCMB'nin Çarşı'da döviz alıyor yönünde dayanağı belli olmayan sosyal medya haberlerinin de gerekçesi budur.  
• Lâkin, Ukrayna savaşı ve turizm gelirleri ile ciddi mânâda artış gösteren ve sene başında 10 milyar dolara dayanan TCMB'nin yabancı para banknot stoku, aşağıdaki grafiklerden de görebileceğiniz üzere son 5 haftada 3,6 milyar dolar azalarak 5,8 milyar dolar seviyesine geriledi. Demek ki, Çarşı'dan altın alımı ile efektif çıkarken, TCMB yabancı para stokunun artmaması başka kanaldan çıkışa maruz kaldığını gösteriyor. Dahası, TCMB'nin bilanço içi döviz pozisyonu (dış varlıklar - döviz yükümlülüğü) eksi 8,8 milyar dolar ile rekor kırarken, emanet dövizler de düşünülürse (swap) bilanço dışı da dâhil olmak üzere genel döviz pozisyonu eksi 67 milyar dolar ile başka bir rekor kırdı!  
• Daha basit bir yaklaşımla, TCMB'nin döviz yükümlülükleri döviz varlıklarından daha fazla! Hangi açıdan bakılırsa bakılsın rekor düzeyde bir rezerv erimesi ve beraberinde ivme kazanan efektif erozyonu mevcut tablonun sürdürülemez olduğunu gösteriyor. Çarşı'dan efektif çıkışının kur üzerinde baskı yaraması ile geçen hafta USDTRY kuru (Çarşı'da) 20,50 seviyesine kadar yükselirken, TCMB'nin bu durum karşısında altın satışını TL karşısında yapmaya başladığı yönünde piyasa kulislerinden elde edindiğim izlenime paralel son günlerde Çarşı'da döviz kurunun biraz da olsa gevşediğini not edelim. 
• ABD'de bankacılık krizi bir kurban daha verirken, ABD borsaları geceyi neredeyse yatay tamamladı. Gözler bir diğer yandan ABD'de borçlanma tavanı problemini takip ediyor. Hazine Bakanı Yellen, hükümetin yükümlülüklerini yerine getiremeyeceğini ifade ederken, yaşanan siyasi kilitlenme ile ABD Hazinesinin olası iflasına karşı sigorta primi (CDS) rekor kırdı. ABD Başkanı Biden, Hazinenin hükümetin faturalarını Haziran ayına kadar ödemek için nakit sıkıntısı çekebileceği konusunda uyarmasının ardından Pazartesi günü dört üst düzey kongre liderini önümüzdeki hafta Beyaz Saray'a çağırdı.
• Yeni ayın ilk iş gününde Asya'da hava ılımlı görünüyor. IMF, Çin'deki toparlanmanın büyümeyi desteklemesi nedeniyle Asya'nın ekonomik tahminini yükseltmesi ile Şangay borsası %1 primli işlem görüyor. Yeni haftanın gündemi oldukça yoğun: FED'in Çarşamba günü sonuçlanacak olağan faiz kararı ardından ECB'nin de Perşembe günü 25 baz puan faiz artırması bekleniyor. Her ayın ilk Cuması olduğu üzere ABD'de bu hafta istihdam raporu da önemle takip edilecektir. İstanbul Ticaret Odası (İTO) verisine göre Nisan ayında perakende fiyatlar %4,57 artış kaydederek yıllık enflasyonu %62,5 seviyesine taşıdı. TÜİK resmî enflasyon verilerini yarın açıklayacak.

 

>TCMB döviz pozisyonu

TCMB'nin bilanço için net döviz pozisyonu (dış varlıklardan döviz yükümlülüklerini çıkarınca) eksi 8 milyar USD; bilanço dışı da dâhil olmak üzere (swapları çıkarınca) genel döviz pozisyonu eksi 67 milyar dolar ile rekor kırdı.

 
 

>TCMB Banknot Hacmi

Ukrayna savaşı ve turizm gelirleri ile ciddi mânâda artış gösteren ve sene başında 10 milyar dolara dayanan TCMB'nin yabancı para banknot stoku, son 5 haftada 3,6 milyar dolar azalarak 5,8 milyar dolar seviyesine geriledi.

 
 

>TCMB altın rezervleri

Mart başında zirve yapan altın rezervleri, 28 Nisan ile biten haftada yaklaşık 75,7 ton gerileme kaydetti. Bu tutarın dolar karşılığı 4,8 milyara denk geliyor. Edindiğimiz izlenim öyle ki, TCMB'nin 'kuvvetli' altın talebini karşılamak için Çarşı'da altın satıyor.
 

 

Emre Değirmencioğlu (@emredegirmenci5)
Grup Müdürü • Group Manager
Hazine Bölümü • Treasury Department